πανάς

Επώνυμο οικογένειας από την Κεφαλονιά, που καταγόταν από ευγενή οίκο της Ισπανίας. Κατά την παράδοση, μέλη του οίκου αυτού πήραν μέρος στη ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571). Πολλοί γόνοι της οικογένειας αναφέρονται εγγράφως ως ευγενείς της Κεφαλονιάς σε διάφορα πρακτικά τα οποία βρέθηκαν στο αρχειοφυλάκειο του Αργοστολίου (1593). Σπουδαιότερα μέλη της ήταν: 1. Γρηγόριος. Οπλαρχηγός. Πήρε μέρος στο κίνημα του 1770 (Ορλωφικά). Διακρίθηκε κυρίως στην πολιορκία της Πάτρας. 2. Γεράσιμος (Καπιτσής). Χιλίαρχος. Πήρε μέρος στην Επανάσταση του 1821 και διακρίθηκε κυρίως στις πολεμικές επιχειρήσεις του Λάλα, του Προφήτη Ηλία και του Αετού. Σκοτώθηκε στη συμπλοκή που έγινε κοντά στον Ισθμό της Κορίνθου τη 15 Ιανουαρίου 1828. 3. Ηλίας (Καπιτσής). Αγωνιστής του 1821. Πολέμησε στον Λάλα, στην Τρίπολη, στην Κόρινθο, στα Καλύβια, στην Αμπλιανή και σε άλλα μέρη της Πελοποννήσου. Το 1854, επικεφαλής σώματος από Κεφαλονίτες και Μακεδόνες πήγε στην Ήπειρο και διακρίθηκε στη μάχη του Πέτα (4 Απριλίου 1854). 4. Παναγιώτης (Aργοστόλι 1832 – Aθήνα 1896). Πολιτικός, δημοσιογράφος και ποιητής. Αγωνιστής στην πρώτη γραμμή του επτανησιακού ριζοσπαστισμού, ήταν από τους πλέον μορφωμένους δημοσιογράφους της εποχής του και εξέδοσε πλήθος εφημερίδες (Αλήθεια, Διογένης, Σφήκα, Εμπρός, Εργάτης, Κώνωψ, Κυκεών) στο Αργοστόλι, στην Αλεξάνδρεια και στη Ρουμανία. Εξορίστηκε από την πατρίδα του εξαιτίας της αντιαγγλικής δραστηριότητας που ανέπτυξε. Η πνευματική του ωριμότητα προέτρεχε της εποχής του· σατίρισε με έξυπνους στίχους τη φλυαρία των ρομαντικών (1872) πριν από τον Ροΐδη, πηγαίνοντας μάλιστα μακρύτερα και από τον ίδιο, αφού συμπεριέλαβε στην αρνητική κριτική του και τον Βαλαωρίτη. Συγχρόνως ήταν και ποιητής λεπταίσθητων στίχων (Έργα αργίας, 1883) και επιτυχημένος μεταφραστής του Όσιαν. Συνεπής στις ιδέες του μέχρι το τέλος, απρόθυμος να κάνει οποιαδήποτε παραχώρηση, είδε να κλονίζονται η υγεία και τα νεύρα του και πέθανε πάμφτωχος (αυτοκτόνησε). 5. Σπυρίδων (Καπιτσής). Ταγματάρχης του πεζικού. Πολέμησε στην Κρήτη ως ανθυπολοχαγός του πυροβολικού (Σεπτέμβριος 1866-Δεκέμβριος 1866) καθώς και στο Ζάρκο της Θεσσαλίας (1886) ως λοχαγός του πεζικού. Το 1895 διορίστηκε φρούραρχος και ανώτερος στρατιωτικός επόπτης στην Πάτρα, θέση στην οποία έμεινε μέχρι τον θάνατό του. 6. Φωτεινός (Aργοστόλι 1831 – Παρίσι 1902). Οφθαλμίατρος. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του στην Κεφαλονιά, παρακολούθησε ιατρική και φαρμακευτική στην Ιόνια Ακαδημία, στην Κέρκυρα, και ύστερα φοίτησε στην ιατρική σχολή του Παρισιού, όπου γρήγορα διακρίθηκε και μετά την αποφοίτησή του. Το 1863 γίνεται υφηγητής της χειρουργικής και από το 1870 ασχολείται με την οφθαλμολογία δημοσιεύοντας αρκετά σχετικά έργα. Το 1879 του ανατέθηκε η διεύθυνση του οφθαλμολογικού τμήματος του Hôtel - Dieu και η έδρα οφθαλμολογίας του παρισινού πανεπιστημίου που ιδρύθηκε τότε (το 1863 ονομάστηκε καθηγητής της χειρουργικής και από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά δεν ανέλαβε την έδρα). Από τότε αφιερώθηκε στην οφθαλμολογία, προσφέροντας τεράστια συμβολή ως συγγραφέας, χειρουργός και μελετητής, ειδικά στην αντιμετώπιση του στραβισμού, του γλαυκώματος και του καταρράκτη, σε βαθμό που να θεωρείται θεμελιωτής της γαλλικής κλινικής οφθαλμολογίας. Ο ανδριάντας του άλλωστε, που έστησε προς τιμήν του η ιατρική σχολή του πανεπιστημίου του Παρισιού στο Hôtel - Dieu, είναι ενδεικτικό στοιχείο. Από τα πολυάριθμα έργα του αναφέρουμε τη δίτομη Οφθαλμολογία (1894) και τις Έρευνες για το γλαύκωμα και τα ενδοοφθαλμικά νεοπλάσματα (1898). Με το όνομά του εξάλλου ονομάζεται διεθνώς η εγχείρηση για την πτώση του βλεφάρου, που γίνεται πλαστική με ραφή του ταρσικού τμήματός του στον μετωπιαίο μυ, ο οποίος αναλαμβάνει κατ» αυτόν τον τρόπο τον ρόλο του ανυψωτή του βλεφάρου.

* * *

ο [πανί]

1. ο πωλητής πανιών

2. άτομο που καθαρίζει τον φούρνο με πανί, πανιστής.